Badanie histopatologiczne wymaga pobrania wycinka z tkanki pacjenta i jest wykonywane po to, aby określić ewentualne zmiany, jakie w niej zachodzą.
Zazwyczaj pozwala na określenie, jaki jest charakter patologii, a to może mieć znaczenie nie tylko w przypadku zmian nowotworowych, ale i zmian zapalnych oraz tych, które mają charakter zwyrodnieniowy. Nie oznacza to jednak, że badanie histopatologiczne ma sens jedynie w przypadku diagnostyki chorób. Jego wykonanie zleca się także wówczas, gdy podejmuje się już leczenie.
Histopatolog jest w stanie określić, jakie są szanse na jego powodzenie, a nawet, jak postępować w czasie operacji mając na względzie charakter zachodzących zmian i ich tendencje rozwojowe. Badania histopatologiczne zleca się choćby po wycięciu pęcherzyka żółciowego. Jeśli okaże się, że znajdują się w nim komórki nowotworowe, w czasie zabiegu konieczne staje się też usunięcie tkanek, które otaczały pęcherzyk.
Przeprowadzenie badania jest możliwe jedynie po pobraniu materiału od chorego. Istnieje przynajmniej kilka metod pozwalających na osiągnięcie tego celu, kluczowe znaczenie ma przy tym umiejscowienie zmiany. Już po pobraniu próbka musi zostać we właściwy sposób utrwalona, w innym wypadku bowiem wyniki analizy mogą okazać się sfałszowane.